توجه به فضای داخلی و نحوه تقسیم‌بندی پلانها ، نقش مهمی را در ساختار معماری یک فروشگاه برعهده دارد. طراحی فضا با انعطافپذیری بالا و تنوعپذیر از لحاظ چیدمان و آرایش سطوح می‌تواند کارکردهای مختلفی را بپذیرد و این در حالی است که مخاطب احساس رضایت بیشتری از فضا خواهد داشت. استفاده از جداکنندههای سبک و قابلحمل، شفافسازی ، رنگبندیهای متناسب با نیازهای موجود، تنوع مصالح و توجه به نحوه قرارگیری و تعامل مابین فضاهای مختلف از جمله ویژگیهایی هستند که در کنار ساختار خاصی که برای یک پلان معماری فروشگاه در نظر گرفته شده است می‌تواند بر فضای آن افزوده و حتی قسمتی از مشکلات آن را حل کند از طرف دیگر معماری داخلی فروشگاه به لحاظ معیارهای روانشناسی اهمیت بسیاری دارد میزان امنیت، صمیمیت ، شور و هیجان و آرامش موجود در یک فضا را می‌توان با راهکارهای مناسب تشدید یا تضعیف نمود
- معماری بنا
دربسیاری از ساختمان‌ها ، فضای تشکیل‌دهنده می‌تواند اثر دعوت‌کنندگی (جذب) داشته باشد یا بالعکس از ابتدای مکان ورودی ساختمان، وجود دربهای متوالی که همه شکل یکسانی دارند باعث گیج شدن افراد می‌شود بنابراین لازم است درب ورودی از فضا تفکیک شود.
شکل فضا نیز در جذب یا عدمجذب مشتریان تاثیرگذار است. فضای دایرهای، شش بر و مربع به دلیل برابر بودن مرکز آن‌ها با اضلاع باعث گیج شدن مشتریان شده و در نتیجه خستگی را به دنبال خواهد داشت .
توصیه می‌شود که فضای فروشگاهها به صورت مستطیل شکل طراحی شود زیرا در چنین فضایی که جهت‌یابی مشتریان کاملا مشخص است بگونه‌ای که در طول حرکت می‌کنند یا در عرض به این ترتیب مشتریان احساس راحتی و آرامش بیشتری خواهد داشت. مانند بانکها که فضای داخلی آن‌ها به صورت مستطیل شکل طراحی شده است.
- رنگ
رنگ‌ها بر احساسات ما تاثیر می‌گذارند چه متوجه باشیم، چه نباشیم برخی بیشتر برخی کمتر اما همگی دارای خصوصیات مخصوص به خویش هستند که بر شیوه احساس و در نتیجه رفتار خریدار اثر می‌گذارند .
اگر زبان رنگ‌ها را بدانیم می‌توانیم با استفاده مناسب و بجا از آن‌ها در طراحی تبلیغات محصول خود، دکوراسیون فروشگاه، بسته‌بندی محصولات، طراحی وب سایت کمپانی، طراحی تابلو مغازه و بروشورها نهایت استفاده را از تاثیر روانی آن‌ها بر رفتار مصرف‌کننده ببریم .
تحقیقات نشان می‌دهد که یک مشتری در یک شانزدهم ثانیه به یک محصول نگاهی می‌اندازد و از کنار قفسه‌های فروشگاه می‌گذرد. پس اگر بتوانیم رنگی را بیابیم که در چشم بزند او را وادار کرده‌ایم که با دقت بیشتری نگاه کند، چون چشم ما به طرف رنگ‌ها کشیده می‌شوند.
لذا درک عمیق‌تر معنی رنگ‌ها به ما کمک می‌کند که ترکیبی مناسب از آن‌ها را انتخاب کنیم همچنین با توجه به عملکرد و مقیاس فضای مورد نظر (فروشگاه، رستوران، کافی‌شاپ، بانک و …) می‌توان رنگ‌پردازی کرد که این رنگ‌پردازی شامل سقف، دیوار، کف، پرده‌ها و مبلمان می‌شود. در اینجا به مفهوم بعضی از رنگ‌ها اشاره می‌کنیم.
- سبز
رنگ حسادت، حوشبختی، هماهنگی و آرامش. سبزه تیره نشانه نیرومندی، پایداری و ثروت است.
خانواده سبز در تونل‌های روشن، این احساس را در افراد ایجاد می‌کند که دیوارها عقب‌ترند، اشیا، دورتر و کوچک‌ترند و فضا را بزرگتر نشان می‌دهد ضمن اینکه به فضا آرامش خاصی می‌بخشد. به‌طور مثال کافی‌شاپی از ترکیب خاکستری سبز فام در دیوارها و سبز سیر در کف استفاده نموده با این هدف که فضا بزرگتر به نظر آمده و احساس خوشبختی و آرامش را به مشتریان القاء کند همچنین در بیمارستان‌ها نیز به دلیل اینکه بیماران از آرامش لازم برخوردار باشد، اغلب از رنگ سبز استفاده می‌شود
- زرد
رنگ شادی، بشاشیت، خشنودی، ایجاد توجه و تمرکز
فضاهای تاریک را روشن‌تر و درخشان‌تر می‌کند بطوری که معمولا در کتابخانه‌ها از این رنگ استفاده می‌شود زیرا زرد، رنگ تفکر است وتمرکز را تقویت می‌کند.
همچنین از رنگ زرد در رستوران‌ها نیز استفاده می‌شود که منجر به افزایش تمایل مشتریان به مصرف غذا می‌گردد
- قرمز
رنگ اقدام، انگیزه، عشق و خشم
رنگ قرمز موثرترین رنگ به لحاظ روانی است . این رنگ اشیاء را شفافتر نشان داده و باعث جلب توجه شده و به اتاق‌های تاریک، روشنایی و به اتاق‌های سرد، گرما می‌بخشد . بطوری که کاغذ دیواری آبی با طرح گلی که رنگ قرمز غالب است به همراه کف پوش شیری رنگ برای اتاق نشیمن یا سالن مذاکره بسیار مناسب و جذاب است و از فشار جلسه و عناوین مطرح شده می‌کاهد و در حالی که استفاده از رنگ قرمز برای اتاق انتظار یک پزشک حس اضطراب و نگرانی را افزایش می‌دهد
- آبی
رنگ آرامش، صلح، اعتماد و صداقت
آبی رنگ آسمان و دریا و یکی از رایج‌ترین رنگ‌ها است. آبی صلح‌آمیز و آرام‌بخش است و باعث می‌شود تا بدن مواد شیمیایی آرامش بخش تولید کند. بنابراین پیشنهاد می‌شود افراد در مصاحبه‌های استخدامی لباس آبی رنگ بپوشند زیرا نمایانگر صداقت است. مطالعات نشان می‌دهد که وزنه‌برداران در محیط‌های آبی رنگ، وزنه‌های سنگین‌تری بلند می‌کنند. بانکها نیز از رنگ آبی در طراحی داخلی استفاده می‌کنند به این منظور که صداقت و اعتماد را به مشتریان خود القاء نمایند مانند: بانک صادرات – بانک سرمایه
- مشکی
کارایی، اثر بخشی، کمال، جذابیت، فریبندگی
رنگ مشکی رنگ اقتدار و توانایی است معمولا رستوران‌ها کافی‌شاپ‌ها و طلافروشی‌ها از رنگ مشکی برای طراحی دکوراسیون خود استفاده می‌کنند با این هدف که مجموعه خود را متمایز و برجسته‌تر نشان دهند.
- بنفش
رنگ اصالت، معنویت و خلاقیت
رنگ بنفش ارتباط دهنده ذهن و احساسات است فضایی که در آن از ارغوانی روشن استفاده شده است تقویت‍کننده و نشاط بخش روان به شمار می‌آید و آثار مخرب زندگی پرتحرک را می‌زداید. به‌طور مثال عطرفروشیها از رنگ بنفش جهت طراحی دکوراسیون خود استفاده می‌کنند
- رنگ بسته‌بندی کالا
بر اساس تحقیق یک روانشناس آمریکایی که در دهه ۶۰و ۷۰ صورت گرفت ، انتخاب رنگ می‌تواند خریداران یک کالا را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. وی با بسته‌بندی یک نوع مشخص از قهوه در چهار ظرف به رنگ های (زرد، قهوه‌ای، آبی و صورتی) به این نتیجه رسید که ظرف زرد مورد استقبال تعداد بسیار اندکی از مشتریان قرار گرفت.
مردم بر این باورند که انواع (شیرینی، نان، شکلات، و قهوه) در بسته‌های صورتی رنگ رایحه دل‌انگیزتری دارند و می‌توان در کمال اختیار و با میل خود پول بیشتری بابت این کالاها پرداخت کرد همچنین بسته‌بندی لوازم آرایشی و بهداشتی در بسته‌های صورتی رنگ باعث می‌شود تا این محصولات نیز با استقبال و افزایش فروش مواجه شوند.
- نور پردازی
یکی از ارکان اساسی در یک مجموعه نور می‌باشد. نورپردازی‌ها از نظر منبع نوری به دو صورت طبیعی و مصنوعی است که سعی می‌شود از نور طبیعی در فضا استفاده شود البته در فروشگاه‌های مواد غذائی ، نور طبیعی طوری نباشد که باعث فاسد شدن محصولات شود .
نور پردازی فضا به سه روش صورت می‌گیرد:
- نورپردازی عمومی: این نورپردازی از طریق توزیع متوازن نور طبیعی در کل فضا انجام می‌گیرد و کل فضا را در حد نیاز روشن می‌کند و سعی می‌شود از ایجاد گوشه‌های تاریک یا ورود نور خیره کننده جلوگیری شود.
- نور پردازی موضعی: معمولا از نورپردازی موضعی برای تامین نور جهت فعالیت‌های خاص مانند مطالعه، صرف غذا و انجام کارهای ظریف مثل آبکاری طلا استفاده می‌شود، این نور معمولا قابل تنظیم است .
از ویژگی‌های نورپردازی موضعی این است باعث تقسیم‌بندی فضا، تنوع در روشنایی و افزایش جذابیت فضا می‌گردد. از این نورپردازی‌ها می‌توان در رستوران‌ها استفاده نمود بطوری که نور به طور موضعی بر روی میزها تنظیم شود.
- نور پردازی متمرکز: از روشنایی متمرکز برای ایجاد یک نقطه کانونی در فضا استفاده می‌شود. استفاده از نورهای متمرکز می‌تواند ضمن ایجاد روشنی و تاریکی، یکنواختی فضا را از بین ببرد. مانند نورپرداز ی یک تابلو یا مجسمه که در نمایشگاه‌ها و نگار‌خانه‌ها شاهد آن هستیم.
- پخش موسیقی
یک عامل مهم فیزیکی در فروشگاه‌های خرده فروشی که بر مصرف‌کننده تاثیر می‌گذارد پخش موسیقی است. بیشتر فروشگاه‌های بزرگ با پخش موسیقی ملایم باعث می‌شوند تا مشتریان و مراجعان مبلغ بیشتری را صرف خرید نمایند. طبق تحقیقات به عمل آمده در آمریکا موسیقی می‌تواند باعث تحریک مشتریان به انجام خریدهای بیشتر شود. بر این اساس موسیقی آرام و رومانتیک بیشترین تاثیر را بر مشتری دارد و به صورت روانی باعث تحریک حس خرید می‌شود. تحقیقی که در این زمینه انجام شده است، نشان داده بسته به موسیقی آرام پخش‌شده فروش ۳۸% افزایش یافت. در تحقیق دیگر در یک رستوران نشان داد با پخش موسیقی ملایم افراد حدودا” ۵۶ دقیقه وقت صرف می‌کنند که غذای خود را تمام کنند و با پخش موسیقی تند زمان غذا خوردن به ۴۵ دقیقه کاهش مییابد. اما پخش موسیقی ملایم تنها فروش نوشابه را زیاد کرده است. این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که محیط فیزیکی می‌تواند بر رفتار مصرف‌کننده تاثیر بگذارد البته رستوران‌هایی که حاشیه سود کمی دارند و باید حجم فروش آن‌ها زیاد شود، پخش موسیقی تند باعث می‌شود که مشتریان غذای خود را زود تمام کرده و رستوران راترک نمایند تا برای دیگران جا باز شود .
- ایجاد فضای معطر و دل انگیز
مطالعه گروهی از روانشناسان آمریکایی نشان می‌دهد در صورتی که فضای خرید معطر باشد مشتری رغبت بیشتری به خرید پیدا می‌کند. از این رو رایحه‌های ملایمی مانند بوی وانیل یا هرنوع رایحه ملایم، بیشترین اثر را دارد و باعث می‌شود تا مشتری برای مدت زمان بیشتری به جستجو در فروشگاه بپردازد و در نهایت کالای بیشتری را انتخاب و خریداری نماید. به همین دلیل است که در فروشگاه‌های بزرگ و مجهز غرفه مربوط به خوراکی‌ها، ترشی، نان و مواد غذایی معطر در محل مناسبی قرارداده می‌شود تا با استفاده از تحریک حس بویایی افراد مقدار بیشتری از این اجناس به فروش برسد. تحقیق دیگری نیز در ژاپن نشان داده است که میزان خرید مردم از سوپر مارکت‌ها در زمانی که رایحه لیمو در فضا می‌پیچد بیشتر می‌شود این در حالی است که با تزریق رایحه گوگرد در سیستم تهویه مطبوع فروشگاها میزان خرید مشتریان به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. همچنین آژانس‌های معاملات املاک آمریکا به فروشندگان منازل پیشنهاد می‌کنند در هنگام بازدید منزلشان توسط یک مشتری ، کیکی را برای پختن داخل فر قراردهند انتشار بوی کیک در فضای خانه و استشمام آن توسط خریدار، در تصمیم‌گیری وی برای خرید خانه اثر مثبت می‌گذارد وباعث می‌شود وی قیمت بالایی برای خرید پیشنهاد دهد.
